Ayurveda en geheugen

Het geheugen is een belangrijk onderdeel van onze hersenen. Door het geheugen kun je je allerlei gebeurtenissen, gevoelens, hetgeen je in je leven geleerd hebt, gezichten en namen, gedachten enz. herinneren. Een goed geheugen is een zegen. Veel mensen zijn bezorgd of zelfs bang dat hun geheugen als ze ouder worden wordt aangetast door dementie of de een of andere ziekte.

Als het geheugen door een ziekte wordt aangetast kan er alleen medisch mogelijk wat aan gedaan worden. Maar dikwijls ook niet. Denk aan de ziekte van Alzheimer en bij dementie.

Maar gelukkig blijft het geheugen bij heel veel mensen in tact hoewel bekend is dat bij het ouder worden het geheugen ook minder goed gaat functioneren net als een aantal andere onderdelen van ons lichaam. Als er niet veel of regelmatig lichaamsbeweging plaats vindt dan gaan de lichaamsfuncties snel achteruit. Zo is het ook met het geheugen. Uit onderzoeken is gebleken dat het trainen van het geheugen het geheugen kan versterken. Het is verstandig om het geheugen dan ook regelmatig te trainen.

Trainen van het geheugen 
Een goede training van het geheugen kan bestaan uit:

• Regelmatig nadenken over moeilijke problemen en vraagstellingen.
• Regelmatig een boek of artikel lezen wat een iets moeilijker inhoud heeft dan u gewend
  bent en waar u echt over na moet denken.
• Geheugenspelletjes doen.
• Wat moeilijker denkpuzzels proberen op te lossen.
• Zo min mogelijk oppervlakkige gesprekken met mensen houden maar discussiëren
  over onderwerpen die dieper gaan.
• Regelmatig naar documentaires en inhoudelijke programma’s op t.v. kijken,
  waar u dan naderhand over na kunt denken.
• Een cursus of studie gaan volgen.
• Weet- en leergierig blijven.
• Lichaamsbeweging in de buitenlucht.
• Werk (betaald of onbetaald) doen wat u uitdaging biedt.
• Excursies maken.
• Reizen als u dat kunt en er geld voor over hebt naar voor u nieuwe gebieden.
• Uw gedachten en gevoelens opschrijven of er gedichten over maken.

En zo zullen er nog wel meer dingen te bedenken zijn die u kunt doen om uw geheugen te trainen.

Heel belangrijk is hierbij dat u door de dingen te doen die u uitdagen, stimuleren, aan het denken zetten enz., nieuwe gebieden van de hersenen stimuleert. U boort daardoor nieuwe hersenverbindingen aan, verlevendigt ze en stimuleert daarbij eveneens uw geheugen. Positief hierbij is dat u uw leven hierdoor kunt verlengen. Bewezen is dat mensen die mentaal actief zijn langer leven en veel meer plezier in hun leven hebben dan diegenen die dit niet doen. Het leven met zijn beperkingen door het ouder worden maar ondergaan (wel of niet mopperend) en in hun stoel oud zitten te worden.

Het is al heel lang bekend dat een goede voeding en het dagelijks eten van genoeg vers fruit en verse groenten heel goed is voor lichaam en geest en dus ook voor het geheugen. In fruit, groenten, planten en kruiden zitten allerlei belangrijke bouwstoffen zoals vitaminen, mineralen, eiwitten maar ook genezende stoffen die een positief effect hebben op onze gezondheid. Het is dan ook uiterst belangrijk voeding te gebruiken die deze belangrijke stoffen bevatten.

Om gezonde bloedvaten te behouden dienen ook gezonde liefst meervoudig onverzadigde vetzuren gebruikt te worden. Met deze vetzuren voorkom je dat het cholesterolgehalte in het bloed te hoog wordt en daardoor de bloedvaten door vetafzetting op de bloedvatenwanden dicht gaan slibben. Als dit in de bloedvaten van de hersenen gebeurd kan dit leiden tot herseninfarcten, geheugenverlies etc. Walnoten, cashewnoten, olijfolie en vette vissoorten bijvoorbeeld bevatten meervoudig onverzadigde vetzuren (omega 3-vetzuren).
Naast gezonde voeding is lichaamsbeweging heel belangrijk om gezonde bloedvaten te houden. De lichaamsbeweging dient overeen te komen met de eigen constitutie. Voor iedere dosha is iedere dag een stevige wandeling van een half uur heel goed.

Ook ademhalingsoefeningen zijn belangrijk voor een goede zuurstofvoorziening voor lichaam en hersenen. En dus ook goed voor het geheugen. Een goede ademhaling zorgt niet alleen voor een goede zuurstofvoorziening maar scheidt door de uitademing ook toxische stoffen uit.
Voldoende nachtrust nemen (passend bij de constitutie) is belangrijk. Tijdens de nachtrust kunnen de hersenen zich herstellen van de dagelijkse activiteiten. Daarnaast is uit onderzoek van de Harvard Medische School gebleken dat nieuwe vaardigheden die geleerd zijn, bijvoorbeeld nieuwe leerstof na een goede nachtrust beter door de hersenen verwerkt en overgebracht wordt naar het geheugen.

Regelmatig yogaoefeningen - behorend bij jouw constitutie – doen zijn een uitstekend middel om het geheugen te beïnvloeden. Door deze oefeningen wordt meer bloed naar de hersenen gebracht en wordt het lichaam (organen, kanalen etc.) schoongemaakt van gifstoffen. Daarnaast helpen deze oefeningen mee om de communicatie tussen lichaam en geest te bevorderen. Je wordt er evenwichtiger door.

Iedere dag mediteren is ook heel belangrijk om de geest even leeg te maken. Het denken even te stoppen waardoor er ruimte ontstaat. Als je regelmatig mediteert zul je merken dat er veel ballast uit je denken gaat verdwijnen en er ruimte komt voor meer essentiële gedachten. Door de vele indrukken, informatie en gebeurtenissen om ons heen wordt onze geest en ons geheugen belast met allerlei zaken. Deze zijn in wezen voor ons niet echt van belang, maar ze worden wel opgeslagen in ons geheugen. Door regelmatig te mediteren, maak je jezelf ‘leeg’ en ontstaat letterlijk lichamelijke en geestelijke ruimte. Dat dit een heel gunstige werking heeft op onze geest, lichaam en ons geheugen staat buiten kijf. Uit onderzoek door fysioloog dr. R. Keith Wallace is gebleken dat regelmatige meditatie mensen biologisch jonger maakte dan hun kalenderleeftijd aangaf: de mensen die kort mediteerden waren vijf jaar jonger dan hun kalenderleeftijd, terwijl degenen die lang mediteerden zeker twaalf jaar jonger waren dan hun kalenderleeftijd aangaf.

Middelen ter verbetering en stimulering van het geheugen

Het geheugen kan verbeterd en gestimuleerd worden door de volgende voedingsmiddelen en kruiden:

• Zoals al eerder is aangegeven in dit artikelen bevatten o.a. walnoten meervoudig onverzadigbare vetzuren (omega-3-vetzuur) wat erg goed is voor de hersenen. Uit onderzoek bij kinderen is gebleken dat het helpt om de hersenen te ontwikkelen.
• Zonnebloempitten en amandelen werken stimulerend op het geheugen.
• Van turmeric is bekend uit onderzoek dat de stof curcumin (= geelwortel) bij ratten de     hersenen beschermt tegen het dichtslibben van aders tussen de synapses (= contactplaats tussen twee neuronen) door afzetting van vet (cholesterol) op de aderwanden. Aangetoond is dat deze plaques ook gevonden zijn in de hersenen bij patiënten met de ziekte van Alzheimer en dat turmeric ook op hun hersenen gunstig werkt. In India wordt veel turmeric gebruikt en opvallend is dat daar veel minder de ziekte van Alzheimer bij mensen voorkomt.
• Door het gebruik van zwarte peper wordt het geheugen ook versterkt.
• Uit een studie uit 1999 aan de universiteit van Tuft is gebleken, dat verse bosbessen het hoogste niveau bevatten van antioxidanten ten opzichte van veel andere verse groenten en fruitsoorten. Uit dierproeven is gebleken dat dieren die gevoed werden met bosbessen bij geheugentesten het beter deden, dan dieren die geen bosbessen in hun voeding kregen. Tevens vertoonden de dieren die wel met bosbessen werden gevoed minder verval van motorische vaardigheden bij het ouder worden.
• Belangrijk is om niet alleen gevarieerd voedsel te gebruiken maar ook voedsel dat vers is en voldoende gezonde proteïne bevat zoals bovengenoemd voedsel en melk, verse kaas gemaakt uit melk, bonen en peulvruchten.
• Brahmi  is medhya kruid wat wil zeggen dat zij de coördinatie verbeteren tussen dhi (leren) en dhriti (geheugen) en smriti (lange termijn geheugen).
• Het gebruik van Cerebex  kan helpen bij het verminderen van angst en bezorgdheid, terwijl het de geest helder maakt.
• Het middel stress free mind helpt ook mee om uw weerstand te verhogen tegen stress die veroorzaakt wordt door een onbalans in prana vata.
• Het is belangrijk om de juiste vetten te eten van een uitstekende kwaliteit. Geklaarde boter (ghee) is een heel gezond vet omdat het ook omega-3-vetzuur bevat. Het is niet alleen medhya, dat de geest en het geheugen voedt, het wordt smritida genoemd wat betekent: geeft geheugen.
• Verzadigbare vetzuren dienen vermeden te worden omdat deze de voor ons lichaam slechte cholesterol verhogen.
• Gotu  kala (Indiase waternavel) versterkt tevens het geheugen en verheldert het denken.
• Amla neutraliseert de vrije radicalen in ons lichaam en stimuleert de bloedsomloop. Het verbetert de bloedtoevoer naar de hersenen en de capaciteit van de hersenen om zuurstof op te nemen en de hersenen te versterken. Het werkt heel goed op het geheugen.
• Ashwagandha vishisht met Cerebex -sm is een uitstekend middel om het logische denken, het probleemoplossend vermogen, de geest en  de geestelijke reactiesnelheid te versterken

En er zijn uiteraard nog meer kruiden en planten die kunnen helpen uw geest en geheugen te stimuleren en sterker te maken. Vraag uw behandelend arts of therapeut ernaar.

Afgeraden middelen en activiteiten voor het geheugen                

Er zijn middelen en activiteiten waarvan bekend zijn dat deze op korte of langere termijn niet bepaald stimulerend of zelfs nadelig werken op het geheugen. Deze dienen dan ook zeker afgeraden te worden als u uw geheugen zo lang mogelijk in tact en scherp wilt houden.

Ik zal er een aantal noemen:

• Langere tijd te hard en/of te lang moeten werken en daardoor niet aan de voor u noodzakelijke ontspanning en rust toe kunnen komen.
• Langere tijd te moeilijk werk moeten doen (werk dat boven uw vermogen ligt).
• Amoreel werk moeten doen. Opdrachten moeten uitvoeren die tegen uw principes zijn.
• Langere tijd te makkelijk en/of te kort werk moeten doen (werk dat onder uw vermogen ligt);
  hierdoor voelt u zich op den duur niet meer gestimuleerd door uw werk en de kans is dan ook groot dat u daardoor gedemotiveerd raakt.
• Langere tijd voor u vervelend werk moeten doen.
• Iedere avond onderuithangen op de bank naar oppervlakkige programma’s op t.v. zitten kijken.
• Je als ontspanning alleen maar laten vermaken en er nauwelijks zelf moeite voor doen.
• Teveel alcohol drinken.
• Drugs gebruiken.
• Teveel slapen.
• Geen nieuwe activiteiten ondernemen maar alles bij het oude bekende laten (sleur, het niet willen of durven doorbreken van gewoontes).
• Geen uitdagingen aan durven of willen gaan.

Durven veranderen
Uit dit artikel blijkt dat er mogelijkheden te over zijn om het geheugen te helpen zo goed mogelijk gezond en sterk te blijven waardoor de kwaliteit van uw leven toeneemt.

Het zal echter niet altijd makkelijk zijn om ons leven dusdanig te veranderen of in te richten om de gegeven adviezen op te volgen. Werkzaamheden die beter bij ons zouden passen zijn niet altijd of  niet snel te vinden. Een bepaald al lang gevolgd ritme is niet in korte tijd zomaar te verbreken. En als je niet van lichaamsbeweging houdt is het bepaald een opgave om iedere dag te gaan wandelen. Er zal ook tijd vrij gemaakt moeten worden om bijvoorbeeld te mediteren. We laten ons leven vaak bepalen door de tijd, door wat andere mensen van ons willen en vragen en door de waan van de dag.

Een en ander zal een bewustere en mogelijk andere levensinstelling, discipline en doorzettingsvermogen van ons vragen. Maar het is zeker de moeite waard zijn het te gaan proberen en het lange tijd vol te houden. We zullen er alleen maar beter door worden en op den duur beloond worden met een zo gezond mogelijk lichaam, een gezonde geest en een goed geheugen. En wie wil dat nu niet?

Informatie is van AGN Den Haag